Günel Eyvazlı - Təcrübə - Hekayə
14.12.12
-Cənab Karl sayın görək
neçə əsgər itirmişik?
-Sayılmaqla bitməz, cənab
zabit.
-O zaman ordunun ümumi
sayından, sağ qalanları çıxın.
-Iki nəfər sağ qalır. Mən
və siz.
-Kim qalib gəlib ?
-Qarşı tərəf.
-Bəs bu qədər itki olduğu
halda biz niyə sağ qaldıq?
-Biz sağ deyilik. Geri
qayıdan zaman ətimizi yeyəcəklər.
-Doğrudur, o zaman
silahınızı çıxarın, öncə məni, sonra özünüzü öldürün.
-Cənab zabit yox, Siz
birinci məni öldürün, sonra özünüzü.
-Niyə ?
-Bilmirəm, sizin qədər cəsarətli
deyiləm. Bəlkə sizi öldürdükdən sonra zəiflik göstərərəm və özümü öldürməyə
gücüm çatmaz.
-Biz artıq ölmüşük.
-Dərslərini etmisən ?
-Yox.
-Niyə ?
-Fikrimi bir yerə toplaya
bilmirəm, ana.
-Fikri bir yerə toplamaq
üçün cəhd etmək lazımdı, mənim balam.
-Bacarmıram.
-Niyə ?
-Səhər bir hekayə
oxumuşdum, təsirindən çıxa bilmirəm.
-Nə hekayə?
-Karl və onun ordusu.
-Nə olub ki bu hekayədə,
səni təsiri altına alıb ?
-Ordusu məhv olur, zəfər
çalmaq əvəzinə məğlub olurlar. Axı əslində qələbə onun tərəfində olmalıydı. Niyə
sonda məğlub oldular ?
-Kitab indi səndədir ?
-Hə.
-Ver oxuyum.
-Bu gün neçə kitab
satılıb ?
-20 ədəd. Çox məhsuldar gün oldu. İnsanlar pullarını bekara
şeylərə verməkdənsə, kitab aldılar.
-Ənənəvi oxuculardı, çox
güman.
-Xeyr.
-Düzdü , cənab Ed və
xanımı yenə də bir düjün kitab aldı. Amma, aralarında öz vətəndaşlarımız da var
idi.
-Maraqlıdır. Neçə nəfər ?
-İki.
-Yalnız iki ?
-Əslində böyük qələbədi.
-Neçə saatdır nəm
torpağın üzərində uzanmışıq?
-2 saat olar.
-Nə düşünürsüz ?
-Uşaqlığımı.
-Maraqlı keçib
uşaqlığınız ?
-Deməzdim. Bəlkə də heç
uşaqlığım olmayıb. Atam çox erkən rəhmətə gedib. Anam kitab mağazasında xadiməçi
işləyirdi. Mən isə qəzet satırdım mərkəzi küçədə. Axşam anamla bir qayıdırdıq
evə. Yol boyu oxuduğu maraqlı hekayələri nəql edərdi mənə.
-Mənə yadınızda qalan maraqlı bir hekayə danışın.
-Yaxşı, baxım
xatırlayırammı ?
-İnsan nə zaman unutmağa
başlayır ?
-Məncə insan heç vaxt,
heç nəyi unutmur.
-Çox pafos var sözlərinizdə,
Karl. Bu qədər şişirtməyin. İnsan zamanla çox şeyi unudur. Hardan gəldiyini,
niyə gəldiyini və nə edəcəyini.
-Anlamadım sizi, cənab
zabit.
-Bayaqdan nəm torpağın üzərində
ölü kimi uzanmışıq. Söhbət edirik. Ani olsa da unutmuşuq buraya niyə gəldiyimizi.
Siz danışmaq istədiyiniz hekayəni. Mən də söz verdiyim insanın sözünü
unutmuşam.
-Xatırladınızmı hekayəni
?
-Ana, nə düşünürsən? Bu xəyanət
nəticəsində oldumu ?
Axı onların daha yaxşı
silahları var idi, həm də nisbət baxımından onlar daha çox idilər.
-Çox dolaşıq hekayədir.
Doğrusu səndən fərqli olaraq, məni təsir altına salmadı. -Bir də döyüş
komandanı başqası olduğu halda niyə, əsər, Karl və onun ordusu adlanır ?
-Ana, təsəvvürünə gətir
ki, direktorsan. Sənə hansısa bir qurumdan məktub gəlib. Sən məktubu aidiyyatı
yerə yönəldirsən, başqası icra edir və sən hər şey tam hazır olandan sonra
oraya imzanı atırsan. Məktub kimin adından gedəcək ?
-Əlbəttə direktorun.
-Bəli, ana. Sonuncu imza
kimindirsə tarix də onundur.
-Oğul, sən hələ uşaqsan.
Belə əsərlərə çox alüdə olma. Daha yüngül əsərlər oxu.
-Niyə, ana ? Bu bəsit əsərlər
axı bizləri puç edəcək.
-Bilmirəm oğul. Səni
itirməkdən qorxuram. Qorxuram ki, çox vətənpərvər biri olarsan. Axı bir sənlə ,
heç nə dəyişməyəcək.
-Dəyişəcək ana, mütləq dəyişəcək.
-Ən çox hansı kitablar
satılıb?
-18 tarixi roman, iki
intim mövzulu kitab.
-Aydındır .
-Nə aydındır?
-Aydın olan odur ki...
-Çox qısa hekayə idi.
-Amma, maraqlı gəlmədi
doğrusunu deyim. Sən hardan gəlmişdin ?
-Qafqazdan.
-Qafqaz coğrafi addır.
Orada dövlətlər var. Konkret hansı bölgədənsiniz?
-Azərbaycan.
-Aydındır.
-Nə aydındır ?
-Aydın olan odur ki...
-Ana, atam niyə bizi atıb
gedib?
-Gecənin bu yarısı bu nə
sözdü ? Kimsə xətrinə dəyib ?
-Yox ana. Amma, mənə
atamdan danış.
-Atan Qarabağ savaşında rəhmətə
getdi. Tək qoydu bizi. Vaxtında qoymadı məni oxumağa, artıq sonuncu kursda
idim. Məni universitetdən çıxardı. İndi ziyalı olub pul qazanardım, daha gedib
xadiməçi işləməzdim. Kişilərin ayaqlarının altını təmizləməzdim.
-Demək mən qəhrəmanın
oğluyam.
-Yox oğlum. Qəhrəmanlıq,
döyüşə gedib, güllə yarası alıb şəhid olmaq deyil. Sənin atan şəhiddir , amma,
qəhrəman yox.
-Bəs qəhrəmanlıq necə
olur?
-Qəhrəmanlıq zəfərlə
qayıdışa deyilir.
-Sabah yeni kitablar gələcək
mağazaya.
-Hansı mövzulu ?
-Millətə lazım olan
mövzular, yuxu yozma, intim mövzulu, pornoqrafik əsərlər və.s.
-Sizcə insanlar buna pul
xərcləyəcəkmi ?
-Xərcləyəcək. Gəlin təcrübə
aparaq.
-Aparaq.
Azərbaycanın böyük tarixi
var. Sizin cəsur oğullarınız olub. Qüdrətli dövlətiniz. Sonra sizləri
susdurmaqdan ötrü min yerə parçaladılar. Şaqqaladılar. Sonra bayaqkı bəsit
hekayən kimi beyninizi oğurladılar.
-Bəs siz haradansınız, cənab?
-Elə mən də oralıyam.
-Anlaşıldı.
-Nə anlaşıldı ?
-O anlaşıldı ki...
-Ana belə olduğu halda mənə
niyə görə qəhrəmanlıq kitablarını oxumağa qoymursan.
-Sənə bir hekayə danışmaq
istəyirəm.
-Nə hekayə ?
-Karldan.
-Mən onu oxumuşam.
-Sən tam oxumamısan. Dinlə
məni.
-Dinləyirəm...
-Həftə sonudur. Kitablar alındımı?
-Xeyr, alınmadı. Daimi
müştərilərimizi də itirdik.
-Bu necə olur ?
-Canlı internet porno
resursları olduğu halda, kim hərfləri höcətləyə-höcətləyə oxuyacaq bu kitabları
?
-Doğru.
-İndi nə edək ?
-Yandırın hamısını.
-Hamısını ?
-Bəli.
-Niyə ?
-Lazımdı.
-100 ildən sonra bütün bu
kitabları yandırmaq, indi nəyə yarayacaq ?
-Gəlin təcrübə aparaq .
-Aparaq.
-Mən atamın qeyri-qanuni
oğluyam. Rusiyada doğulmuşam. Atam bura alverə gəlibmiş, sonra anamla qeyri-rəsmi
nigahda olub.
-Sonra nə olub ?
-Sonra çıxıb gedib. Daha
qayıtmayıb. Sən Azərbaycanlı olduğun halda niyə adın Karldı ?
-Kral Karlın şərəfinə
qoyulub. Biz də dəbdir. Ya dini adlar qoyulur, ya qəhrəman adları.
-Hə, qəhrəman adları. Ən
azından qəhrəmanları adınızda yaşadırsınız.
-Hə, dini adlar. Ən
aından belə görünmək istəyirsiniz.
Bir zamanlar, Allahlar
yerdə yaşayırdılar. İnsanlar göydə. Fikir verirsən torpağa qarışacağımız halda,
hörmət əlaməti olaraq başımız üzərində yerimirik. Ağac kimi ayaqlarımız yerə
dirənib, amma, başımız göyə doğrudur. Biz göydən yerə düşərkən belə şəkil almışıq.
Haqqımızı tələb etmirik Allahdan. Axı oralar bizimdir. Bu dəyişikliyi etməyə
kim ixtiyar verib Allahlara.
-Ana, ona görə əllərimizi
göyə açırıq yalvararkən?
-Hə, yalvarırıq. Ancaq
yalvarırıq. Səbr edirik. Tələb etmirik.
-Allah da etdiklərimizi
sorur bizdən. Yerə, göyə, hamına hesabat verməliyik. Niyə ? Niyə hesabat verməliyik
? Məgər bu nəyisə dəyişirmi ? Axı günah etmək istəyən onsuzda edəcək.
-Ana, müqəddəs kitablar
göydən nazil olub ?
-Sözlər qulaqlarımıza
göydən gəlib. Kitablar isə yerdə yazılır, mənim balam. Biz yazırıq.
-Siz heç atanızı
xatırlayırsınız, cənab komandir ?
-Mənim atam, anamın mənə
təsvir etdiyi qədərdir.
-Əcaibmi, qorxuncmu ?
-Yox. Əksinə, həlim və
gözəl xasiyyətli.
-Niyə əcaba ? Məgər
ananızın kini yoxuydumu atanıza ?
-Var idi. Hətta gecələr
necə ağlaması, hıçqırtısı belə yadımdadır. Sadəcə, ikinci ona oxşar birisini
yetişdirmək istəmirdi evdə.
-Cənab komandir, siz mənə
inanırsınız ?
-Niyə sual edirsən ?
-Elə-belə fikirləriniz
maraqlıdır.
-Mən heç kimə etibar
etmirəm, özümə də.
-Siz bununla nə demək istəyirsiniz
?
-Demək istəyirəm ki...
-Müəllim kolbalar
hazırdır. Təcrübəyə başlayaqmı ?
-Bütün maddələr
burdadırmı ?
-Yazdıqlarınızın hamısını
əldə etmişik.
-Belə asan ?
-Deməzdim asanlıqla,
amma, tanışlıqla.
-2 dəqiqə gözləyin.
-Gözləyək ?
-Bəli.
-Niyə ?
-Ona görə ki...
-Ana, onda ağaclar da
göydən enib yerə ?
-Bəli oğul. Allah onların
köklərini yerə basdırıb. Daha dərin, daha möhkəm. Bir insana gücü çatmayıb. Bir
müddət azad dolanan insan, sonra bütünlükdə torpağa basdırılır. Bəlkə hələ uzun
illərdən sonra köksündə ağac da yetişir. Kökləri insan bədənindən daha dərinə
gedərək.
-Təcrübəyə başlayaq.
Bir çimdik torpaq.
-Niyə bir çimdik ? Bunun
hamısından istifadə edə bilmərik ?
-Zərrə-zərrə oğul. Birdən-birə
olsa çox olar. Səs-küy yaradar. Zərrə-zərrə.
-Narahat olma hamısı təcrübəyə
sərf olunacaq.
-Ana mən könüllü olaraq
Amerikada gedən müharibəyə qoşulacam. Mənə xeyir-dua ver.
-Dualarım üstündən əskik
olmasın, oğul.
-Axı Amerikada müharibə
getmir .
-Gedir ana , gedir, sən
görmürsən.
-Hansı kitablar gəldi rəflərimizə
?
-Yerli müəlliflərdi.
-Nizami Gəncəvi, Fizuli,
Nəsimi, Nəimi.
-Axı indi bunları oxumaq
vaxtı deyil. Bizə müasir mövzular lazımdı.
-Yazmırlar. Bütün yazılar
avropa təfəkkürünün məhsuludu. Mapossanlar, N.Hikmətlər, Ekolar və.s.
-Bəs Qarabağ ?
-Qarabağı almışıq, daha
yazmaq nə lazım .
-Nə zaman aldıq?
-İki il olar.
-İndi orada kimlər
yaşayır?
-Adamlar.
Məktub.
Ana, vəziyyətim çox
yaxşıdı. Yaxşı bir işə düzəlmişəm. Bu yaxınlarda səni də yanıma gətirəcəm. Hələlik
göndərdiyim pulla bir müddət dolan. İşdən çıx. Mənim anam xadiməçi olmamalıdır.
-Sürətli qarışdır
kolbanı, indi bir az yanacaq tök.
-Partlamaz?
-Yox, narahat olma. Bir
az yumurta da əlavə et.
-Yumurta niyə ?
-Bu partlayışı sakitləşdirəcək.
-Yumurta olmasa nədən
istifadə etmək olar, alternativ olaraq ?
-Nə bilim sehirli sözlərdən
yəqin.
-Zarafatınızdan
qalmırsınız, müəllim.
-Hə, elə zarafatla
yaşayırıq.
-Nəsə çox yoruldum, sən
davam et mən bir az dincəlim.
-Dincəlin.
-(Ürəyində ) Partlayan
deyil. Məncə torpaq bir az çox olsa daha gözəl nəticə əldə etmək olar...
-Stop kadr.
-Film çəkildi qalxa bilərsiniz.
-Belimiz qurudu yerdə.
-Sonluq necə olacaq ? Öləcəyik
ya yox.
-Bəs kitabların aqibəti ?
Torpaq nə məsələ idi ?
-Bəs mən Amerikaya
getmişdim. O nə müharibə idi ?
-Əzizlərim səbr edin bu hələ
təcrübədir.
Müəllif
Sonda atəş səsi eşitdim. Bu səs sükutu pozdu. Bilmədim kim-kimi
öldürdü. Kim sağ qaldı. Yadımda deyil bu səsin haradan gəlməsi. Kimin köksünə
sancılması. Sadəcə hamı gizləndiyi halda mən qaça-qaça səs gələn tərəfə getdim.
Amma gözümə ins-cins dəymədi. Elə bil bu yurdu hamı tərk etmişdi. Bircə
xarabalıqlar var idi, bir də dərin xəndəklər. Boş idilər. Var gücümlə çığırdım.
Kim var burda ? Ehey, kim var burda ?
Təklik elə tükürpədici olur ki, nə zamansa belə halda olmağı heç kimə
arzulamıram.
Bu uçurumun ortasında, bu dağıntıların içində tək qalmaq və küləyin dərmə-deşikdən
keçərək uğultulu səs çıxarması, ulaması ətimi ürpəşdirirdi.
Yadıma səhralar düşdü, acından qırılan kütlə. Heyvan kimi yaşamağa məcbur
olmuş qara insanlar. Sonra edam səhnəsi.
Hə, qurbanlıq bayramı. İslam qurbanı.
Səddam.
Edam.
Necə də həmqafiyədir.
Duaları. Ürəyində dediyi sonuncu kəlmə. Sonra Qəddafi. Alçaq ölüm.
Ayağımın altında uşaqların kəlləsi var idi. Qan, çoxlu qan var idi.
Heç qurumayıb. Nə pis qoxudu, cəsəd qoxusu.
Qaçdım. Çox qaçdım. Uzaqlaşmaq üçün.
Atəş səsi. Gəlirdi. Gəlirdi. Kim idi bu atəşi açan ? Sükutumuzu
pozan.
Sənsən Karl? Sapı özümüzdən olan balta. Saxtakar. Bəlkə sənsən ananın
birəcik övladı? Öz torpağını qorumaq lazım olduğu halda, buralardan gedən. Uzaqdan-uzağa
vətən hayqırıb kənardan döyüşə qatılan. Kənardan silah qaldıran. Kənardan
vuran, öldürən.
Nə pis qar yağır. Elə bu qalmışdı. Ey, çəkil qulağımdan inilti. Mən nə
edə bilərəm ?
Sən, sən qarın içində yatan körpə.
Sən dağ basılıb gözləri çıxarılan qoca.
Sən süngüyə taxılmış balaca.
Sən qarnına daş doldurulmuş qadın. Qeyrət, namus.
Mən axı nə edə bilərəm ? Nə edə bilərəm ?
Axı hamı yatıb. Çox dərin yuxudadılar. Necə oyadım onları ? Çox çalışdım
oyanmadılar.
Daha səninlə mübarizə apaqmağa gücüm qalmadı, həyat.
Elə mən də yanınızda uzanacağam. Soyuqda. Cəsəd qoxuları burnumdan,
ciyərlərimə dolacaq. Siz mənim sağ olmağıma , mən isə sizin ölümünüzə öyrəşəcəyəm.
Hamı kimi. Yalnız hərdən-bir yadıma düşəcəksiniz. Anacağam sizi.
Gül qoyacam abidənizin önünə. Qisas ala bilməyəcəyəm. Bağışlayın məni.
Çünki mən də bu təcrübədə istifadə olunmaq üçün bir maddəyəm.
Ya həll olacam, ya partlayacağam...
|