Kamal Abdulla: "Kim ki, yekəbaşlıq edir..." - MÜSAHİBƏ
19.06.13


Bakı Slavyan Universitetinin rektoru, tanınmış yazıçı Kamal Abdullanın  müsahibəsi. 

Kamal müəllimlə onun «Şah və Şair, yaxud hamı səni sevənlər burdadı...» əsərinin Akademik Milli Dram Teatrında tamaşaya qoyulan gün elə teatrın binasında görüşdük. Vaxt az idi, amma bəzi suallarıma cavab ala bildim. 

- “Şah və şair”... Kamal Abdulla bu tamaşada nə demək istəyir?


- Baxmaq lazımdır. Bunu sözlə izah eləmək çox çətindir. Hər adamın bu tamaşada inandığı şah və şairi ola bilər.

- Kamal müəllim, ədəbi mühit çalxalanır. Milli Kitab Mükafatı müsabiqəsi ətrafında yaşanan söz atışmaları bir çox hallarda təhqir həddinə çatır. O, bunu təhqir edir, bu onu... Ziyalını özünüidarədən çıxaran səbəb nədir?


- Mən müsabiqə adamı deyiləm. Müsabiqə barəsində heç danışmaq istəmirəm. Bir halda ki, müsabiqə adamı deyiləm, ona qiymət verməyə mənəvi hüqüqum da yoxdur.

- Kamal Abdullanın gözündə kənardan ədəbi proses necə görsənir?


- Ədəbi proses var ki? Mən bilən, Kamal Abdulladan kənarda ədəbi proses yoxdur.

Əlbəttə ki, bu dediyim bir zarafat idi. Bu gün ədəbi mühiti, ədəbi prosesi tamam başqa məsələlər düşündürməlidir. Kim çıxdı, kim qaldı, kim kimə nə dedi, kim kimdən incidi, kim yekəbaşlıq elədi, təbii ki, bunların öz yeri var. Bunlar yazıçıları düşündürəcək məsələlər olmamalıdır. Yazıçını əsər və cəmiyyətdə baş verən proseslər düşündürməlidir. Yazıçının diqqət mərkəzində ictimai aləmdə, ictimai fikirdə baş verən proseslər olmalıdır. Yerdə qalan məsələlər son dərəcə cılızdır.

- “Azadlıq Radiosu”nun “Pen Klub”unda Əkrəm Əylisli ilə Rəşad Məcid duelə çıxdı. Ədəbi mühitin iki tanınmış siması qarşılıqlı formada bir-birilərini az qala təhqir etdilər. Bu məsələlərə münasibətini necədir?


- Bu, məni qətiyyən maraqlandırmır. Həm də düşündürmür. Mən ancaq əsər, ədəbi cərəyanlar barəsində düşünmək istəyirəm. 

Ədəbiyyatçılarımız, yazıçılarımız və şairlərimiz hansı düsturlara açıqdırlar? Məni “əsər” adlı ölkənin sərhədlərindən kənarda gedən proseslər maraqlandırmır. Əslində, istəməzdim ki, maraqlandırsın da. Bunlardan daha ciddi problemlər var.

- Sizə elə gəlmir ki, ədəbi mühitdəki qalmaqalların bir qismi yazıçıların sosial durumunun aşağı olması ilə bağlıdır?


- Dövlət öhdəçilik götürməyib ki, yazıçı istehsal etsin. Dövlətin yazıçı istehsal etmək barəsində heç kimlə sazişi yoxdur. Kim ədəbiyyata gəlirsə, öz istəyi ilə gəlir. Bütün bunları da göz qarşısına gətirir. Mən də çox çətinliklərdən keçmişəm, 35 yaşımda Yazıçılar İttifaqının üzvü oldum. Elmlər doktoru, professor, kafedra müdiri idim. Əgər Yazıçılar İttifaqının üzvü gənclərdən toplanırsa, bunu özü də düzgün hal deyil. Onlar sabah birliyə üz çevirib gedəcəklər. Heç kimi düşünməyəcəklər. Amma bütün bunlar ədəbi aləmin problemi olmamalıdır.

- Deyirlər, Yazıçılar Birliyinin üzvləri ixtisar edilsə, 200 istedadlı ola, ya olmaya…


- Üzvlər əlbəttə ki, çoxdur. Bütün bunlar tənzim edilməlidir.

- Nə təklif edirsiniz?


-Mən bunu deyə bilmərəm. Hamısı danışıq və anlaşma proseslərində müzakirə olunmalıdır. İlk öncə “Ədəbiyyat” qəzeti, sonra isə digər nəşrləri düzəlməlidir. Yazıçılar Birliyinə təqaüd, ev verən bir təşkilat kimi baxılmamalıdır. Bütun bunlar bir çox məsələlərin həlli ilə bağlıdır. Qarşıdan gələn qurultayda yəqin ki, bu işlər müzakirə olunacaq. Ədəbiyyata gələn adam əlini uzada-uzada gəlməməlidir. Deməməlidir ki, mənə onu ver, bunu ver. Bu pis ənənə sovet vaxtından qalıb. Təəssüf ki, bu pis ənənə bu gün də davam edir. O vaxtlar tanınmış şairlərə ev, bağ verilirdisə , indi onun dadı kiminsə dadmayan damaqlarında qalıb. O zaman Yazıçılar Birliyi ilə dövlət arasında imkanlar başqa idi. Bu gün isə tamam başqadır. Dövlət heç vaxt kiminləsə saziş bağlamır ki, sizə bunu edəcəm, qarşılığında əsər yazın. Yazırsan yaz, yazmırsan, yazma... O zaman yazmalısan ki, sən yazmaya bilmirsən. Heç kimə də minnət qoymaq lazım deyil. Amma orası da düzdür ki, son dərəcə yüksək tələbkarlıqla Yazıçılar Birliyinin üzv olmaq olar.

- Son günlərdə AYB-dən bir neçə nəfər istefa verdi. Sizin dediklərinizdən isə belə çıxır ki, birliyə üzv olanlar buraya onun imkanlarından faydalanmaq üçün gəlir.


- Yaxşı olar ki, birlikdən gedənlərin ərizəsinə baxaq. Onlar orada nə yazıblar? Hansı şəkildə birliyi tərk ediblər. Bunlar cılız problemlərdr. Bu millətin cılızlardan daha çox problemləri var.

- Rejissorlar deyir ki, Azərbaycan dramaturgiyası ucurumla üz-üzədir? Nə baş verir?


- Əslində, “Hamı səni sevənlər burdadır” tamaşasında baş verənlərdir. Söz hərəkətə məğlub olmur. Söz tərəfi dramaturq, hərəkət tərəfi rejissordursa, bu tamaşada da söz
hərəkətə məğlub olmadı./aznews.az/

Yenililklər
12.07.24
Yelisaveta Baqryana - Ah, belə gecələr əzabdır dostum!
11.07.24
Azad Qaradərəlinin əsərlərinin beşinci cildi cap olunub
08.07.24
“Narqız” qısametrajlı animasiya filminin istehsalı davam edir
05.07.24
"Dünya ədəbiyyatı" jurnalının Çeçenistan sayı işıq üzü görüb
03.07.24
“Ulduz” jurnalı oxucuların görüşünə yeni təqdimatda gəlib
02.07.24
Frans Kafka - Hökm
25.06.24
Mədəniyyət Nazirliyi senzura ittihamlarına aydınlıq gətirib
25.06.24
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı Şirvanda kino günlərinə başlayır
22.06.24
Şahid ifadəsi - Zərdüşt Əlizadə yazır...
13.06.24
“Divanü lüğat-it-türk”ün II və III cildləri nəşr olunub
13.06.24
“Ulduz” jurnalının may nömrəsi çap olunub
13.06.24
Azərbaycanda aparıcı teatrların siyahısı təsdiqlənib, işçilərin maaşları artırılıb
05.06.24
Özbəkistanlı şairlərin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub
05.06.24

Qulu Ağsəs haqqında yeni kitab çap edilib

24.05.24
Kino şirkətlərinə yeni imkan: post-prodakşna dəstək
22.05.24
Kənan Hacı - Salman Mümtaz Leninə nə deyəcəkmiş?
22.05.24
2024-cü ilin Ədəbiyyat üzrə Beynəlxalq Buker Mükafatının qalibi məlum olub
21.05.24
Professor Edmund Herziq: Nizami Gəncəvinin əlyazmalarının vahid kataloqu üç dildə nəşr ediləcək
21.05.24
Azərbaycanda iki teatrın adı dəyişdirilir və işçilərinin maaşı artırılır
20.05.24
“Linqvistik nəzəriyyənin əsasları” kitabı nəşr olunub
20.05.24
Hüseyn Arifin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə “Arxada qalan illər” adlı kitab nəşr edilib
20.05.24
Fransada azərbaycanlı rəssamın fərdi sərgisi keçirilib
15.05.24
Ülvi Babasoyun “Ədəbiyyatda postmodernizm: oyun estetikası” kitabı təqdim olunub
09.05.24
Həcər Atakişiyeva - Məhəmməd Füzulinin poeziyasının dili və üslubi xüsusiyyətləri
06.05.24
Həmid Herisçi: Öz adıma ədəbiyyat müharibəmi bitirdim
06.05.24
Kino Agentliyi “Qızılalma” Festivalında mükafata layiq görüldü
06.05.24
Kino ictimaiyyəti narahatdır: 38 nömrəli qərar ləğv olunacaqmı?
04.05.24
Cahid Camal “Xalq Əmanəti” layihəsinin 24-cü nəşrində
03.05.24
Gülnar Səma - Ramil Mərzilinin “Qadağan olunmuş şeirlər”i
03.05.24
Asif Rüstəmlinin “Cümhuriyyət məfkürəsi” kitabı çap olunub
03.05.24
Azad Qaradərəli - Şəhid toyu
02.05.24
ARKA-nın Apellyasiya Komissiyası müraciətlərlə bağlı qərar verdi
02.05.24
“Əlyazma abidələri: ənənə və müasirlik” kitabı çapdan çıxıb
02.05.24
Məşhur yazıçı Pol Oster vəfat edib
02.05.24
Azərbaycanlı alimin beynəlxalq konqresdə məruzəsi dinlənilib
02.05.24
Türkiyənin bütün bölgələrində Azərbaycan Mədəniyyət Günləri keçiriləcək.

01.05.24
Orhan Aras - Bedirhan Ahmedov: Yorulmaz Bir Bilim Adamı...
01.05.24
Cavanşir Yusifli - Gənc şairlərə məktub - Sözün ayağı dəyməyən yerlər
01.05.24
Türkiyədə Məhəmməd Füzuliyə həsr olunan beynəlxalq konfrans keçiriləcək
01.05.24
Nar ağacı - Kənan Hacının yeni hekayəsi
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.