Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təsisisi olduğu “Dünya Ədəbiyyatı” jurnalı 5 illik fasilədən sonra yenidən nəşr olunacaq. Jurnalın baş redaktoru, şair Səlim Babullaoğlu ilə müsahibədə dərginin bundan sonrakı fəaliyyətinə aydınlıq gətirməyə çalışdıq.

- Bilirsiz, jurnalın çapının dayandırılması, yaxud dayanması məndən asılı, mənimlə bağlı məsələ deyildi. Mənim masamın üzərində indinin özündə jurnalın 2-3 sayına bəs edən qədər tərcümə mətnləri var. Qaldı sualınıza, yəni niyə dayandırıldı? Mən bunu əsaslı arqumentlə izah edə bilmərəm. Səbəb kimi maliyyə məsələləri göstərilirdi. Bu mənə görə həmişə qeyri-ciddi səbəb olub. 

- Bilmirəm. Jurnalın məsələsini mən dəfələrlə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibliyində, fərdi söhbətlərdə qaldırmışdım. Yazılı, şifahi. Görünür, elə adamlar vardı ki, bizim işimizi görməzdən gəlmək istəyirdilər, belələri yenə də var, rəy yaradırdılar və sairə. Məni ruhdan salmaq istəyirdilər. Amma jurnal dayansa da, biz işimizi saxlamadıq, aşağı-yuxarı 25 kitab çap elədik dünya ədəbiyyatından. 

Sonra “525 kitab seriyası”nın redaktoru kimi o seriyadan 9 kitab dünya ədəbiyyatından çap elədik. Azərbaycan müəlliflərinin əsərlərinin xaricdə təbliği və nəşri, tərcüməsi işində xeyli iş gördük, aşağı-yuxarı 30 jurnal-kitab nəşri gerçəkləşdirdik. 10-12 beynəlxalq tədbirin keçirilməsinə nail olduq. Səfirliklərlə, beynəlxalq fondlarla işlədik. Bir sözlə, işimizi davam elədik. Bu gün də edirik, sabah istənilən başqa formatda da bu işi davam etdirəcəyik. 

- Mən bu məsələni çox qaldırmışam. Deyirsiz, niyə qərar verildi ki, jurnal nəşr olunsun. Onun dünən dayandırılmasının əsaslı arqumenti olmadığı kimi, bu gün nəşrinin də arqumenti olmamalıdır. Jurnal yaradılıbsa, demək, nəşr olunmalıdır. 

Ümid edirəm, bu, qurultayqabağı birdəfəlik aksiya olmayacaq. Hərçənd gizlətməyim, mən bu il üçün bir say nəşr etməyi düşünürəm, amma istəyərdim ki, junalın nəşri mütəmadi hala gəlsin, ona daha gənc, enerjili, başqa adam rəhbərlik eləsin sonra.

- Biz dəbə köklənmiş, vərdiş olunmuş müəlliflərin əsərlərinə üstünlük vermədik heç vaxt. Jurnalı yaradanda elə müəllifləri və əsərləri təqdim etməyi düşünürdük ki, təkcə sıravi Azərbaycan oxucusu üçün yox, həm də peşəkarlar üçün təzə olsun. Buna da nail olduq. XX əsrin II yarısının müəllifləri üstünlük təşkil edirdi. Bundan sonra əgər jurnalın nəşri mütəmadi olacaqsa, bu prinsipə sadiq qalacağıq. 

Biz Azərbaycan oxucusuna Miloş, Sepehri, Herbert, Oden, Bərahəni, Paviç, Züskind və onlarla başqa müəllifləri qazandırdıq. Orxan Pamuku ilk dəfə biz çap elədik. Ümumiyyətlə, müstəqillik illərinin ilk tərcümə kitab seriyasını yaratdıq. Az əvvəl bəzi başqa işlərimizdən danışdım. 

Əlbəttə, oxucularımız var. Düzdür, tiraj böyük deyil, 300-500. Amma məncə, bu tirajı 1000 -ə qədər qaldırmaq olar və marketinq işi düzgün qurularsa, bu tiraj özünü doğruldar. Bizim nəşr olunan saylarımızın daimi oxucuları vardı. Düşünürəm, bundan sonra da olacaq. Yaşayarıq, görərik. Jurnalın daimi işci ştatı yoxdur.  İdarə heyəti var, əlbəttə. Həm yerli, həm də beynəlxalq redaksiya heyəti. Biz bütün bu məsələlərə yenidən qayıdacağıq. 

- Ümumiyyətlə, mən bu hadisələrdən uzaqda qalmaq istərdim. Bütövlükdə  isə Zakir Sadatlının qələbəsini obyektiv hesab edirəm.Allah ona rəhmət eləsin. O yaxşı nasirdi, publisistdi.

- Bəzi yazarlar deyir ki, son dövrlər ədəbiyyatda sakitlik, süstlük müşahidə olunur. Sizcə, bu belədirmi? 

- Razı deyiləm. Köklü şəkildə doğru deyil. Ədəbiyyatımız dinamikdir. Maraqlıdır. Rəngarəngdir. Bəlkə, heç vaxt olmayan qədər. Sadəcə adamları televiziyanın, şou proqramların estetikası korlayıb. Onlar nə gözləyirlər?  Gözləyirlər ki, kitablar kitab rəflərində qışqırsınlar. Desinlər ki, “şok”, “şok”, “az sonra...” Ya da, eey, bizi oxuyun, anlayın. Elə şey yoxdur. Bizim adamların  böyük əksəriyyətinin təfəkkürə təhəmmülü yoxdur, tabı yoxdur. Kitablar elə  onun üçündür ki, qışqırmağı tərgidəsən, pafosu unudasan. Hər şey çox  yaxşıdır. 

- Yox, niyə... Baxır sualı kim verir... İroniya ilə sual verən ironik, ciddi sual verən isə ciddi cavab alır. Əslində o suallar ciddi suallardır. Yəqin həm bu sualların ciddiliyi, həm tez-tez verilməsi mənə “Müsahibə” adlı şeir də yazdırıb. “Polkovnikə heç kim yazmır” kitabına daxil edilib həmin şeir.

- Yaradıcılıq, xüsusən şeir yaradıcılığı planlı fəaliyyət deyil. Sporadik hadisədir daha çox. Odur ki, mən hər gün 1-2 saat özüm üçün hökmən nəsə oxumağa cəhd edirəm, oxuyuram və bunun da əksər hissəsi şeirin payına düşür. Həm dünya şeirindən, həm özümüzünkülərdən. Üstəgəl, gündəlik məcburi işləri, redaktə və tərcümə oxuları. Hər gün nələrisə düşünürəm, qeyd edirəm. Müşahidələri, oxuduqlarımla polemik xarakterə malik olan qeydlərimi edirəm. İşsiz durmuram. 

Daha çox redaktələr edirəm, dilimizə əsərlər çevirirəm. Bir neçə kitab hazırlayıram. Tərcümə kitabları. Köhnə tərcümələr var ki, onların təzə nəşrlərini redaktə edirəm.

Amma indi belə deyək, işçi adı “Poetik təqvim” olan növbəti şeir kitabı üçün şeirləri düşünürəm. Onların yeddisi yazılıb. Beşi də yazılmalıdır. Kitabın konsepsiyasına uyğun əlbəttə.

- Bilirsiz, bu suala bir dəfə cavab vermişəm. Mən məhsuldar adam deyiləm.   

Şair kimi. Və hətta hesab edirəm ki, şair məhsuldar olmamalıdır. Yəqin ona görə ki, şeir sənaye üsulu ilə yazılmır, olmur. Yəni, deməyim budur ki, mənim o  kitaba daxil elədiyim şeirlər mətbuatda, saytlarda çap olunmuşdu və mən zövqünə inandığım adamların, peşəkar ədəbiyyatçıların və oxucuların əksərən rəyini bilirdim. Mən bilirəm ki, mənim şeirlərimi hansı tip oxucular qəbul edə bilər, kimlər isə yox. Odur ki, indi mənim razıyam, narazıyam deməyim artıq olardı. 

Oxucular kitabı aldılar, 150-ə yaxın kitab alındı. Xeyli pozitiv çıxışlar da oldu. Bu gün də var. Sonra nolacaq?! Bunu birmənalı  demək olmaz. Sevənlər də olacaq, qəzəblənən də. Amma mən yazdıqlarıma görə narahat deyiləm və bu 15 ildir belədir.

Əvvəllər mənə tez-tez deyirdilər ki, sənin şeirlərində həyat yoxdur və sair, bu da məni hirsləndirirdi, lap düzü, hirsləndirmirdi, anlaşılmaz vəziyyətə salırdı. 

Heyrətləndirirdi. Sanki opponentlərim bütün oxuduqları müəlliflərin yazılarında öz həyatlarını görürlər. Sonra isə bir şeirimdə belə bir şey yazdım, daha çox özümü həmin məntiqsizlikdən və anlaşılmazlıqdan xilas üçün:

Bilirsiz, uşaqlar, mənə şeirlərində həyat yoxdur deyirlər,

Bilirsiz, onlar həyat deyəndə yalnız özlərini, 

Yalnız öz ömürlərini nəzərdə tuturlar, 

Mən onları qınamıram, 

Çünki onların başqa həyatı yoxdur

Və bu daha yaxşıdır...

Elmin Bədəlov

/teleqraf.com/