Riçard Brotiqan - Kasıb gülüşlərlə azadlığa cıxmaq olmur
14.10.14

Avanqard.net ABŞ şairi Riçard Brotiqan-ın şeirlərini Zakir Fəxfrinin tərcüməsində təqdim edir.

Əks mədəniyyət qəhrəmanı, 60-cı, 70-ci, illərin ədəbiyyat bütü, şişirdilmiş fiqura, bir saatlıq xəlifə, Mark Tven və Heminqueyin varisi, içki düşkünü, özünə qəsdçi, doqquz şeir kitabının, iki-üç ay ərzində milyonlarla tiraj çap olunub satılmış, bu günün özündə də Amerika və Avropanin kitab magazalarını bəzəyən “Amerikada balıq ovu” romanının müəllifi.

Riçard Brotiqan 30 yanvar 1935-ci ildə Vaşinqton Ştatının Takomo şəhərində anadan olub. Anası, iki bacısı və qardaşından ibarət ailəsi dilənçi kökündə yaşayib. Təsadüfü kiçik qazanc və dövlət müavinəti hesabına dolanıblar.

Həqiqi familiyasının Brotiqan olmasını orta məktəbdə attestat  alarkən öyrənib, anası sənədlərdə onun əsl familiyasının yazılmasına qərar verib. Rişard romanlarının birində yazırdı: “ Anam mənim varlığımla baışmalı oldu”. “Anamın Riçardı öpməyi və bizlərə - sizi sevirəm, dediyi yadıma gəlməz,” – kiçik bacısı xatirələrində yazırdı...



TƏZƏ AMERİKA EVLƏRİ


Bu qapılar
   rəzədən qopub
   buludlara uçmaq istəyir.

***
Bu pəncərələr
      Çərçivədən cıxıb
Şəhər kənarındakı çəmənliyə,
  Maralların yanına
     Qaçmaq istəyir.

***
Bu divarlar
Sübhün alatoranında
  Veyillənmək istəyir.

***
Bu döşəmələr
    Bütün mebelləri
  Gülə, çiçəyə
      Çevirmək istəyir.

***
Bu dam örtükləri
    Ulduzların ardınca,
Saysız-hesabsız
  ulduzlarin  arasında
           Dolaşmaq istəyir.



İYİRMİNCİ ƏSRDƏ YAŞAYIRAM

İyirmici əsrdə
           yaşayıram mən.
Və sən
          Mənimlə yataqda
                  Bir otaqda...
Necə də bədbəxt idin
   Yuxudan oyananda,
Gün işiği gəlib
        Pəncərə önündə dayananda.
Səni xoşbəxt etməyə
Gücüm yetmədi, gülüm...
Sən
        Necə də gözəlsən
Səninlə gün boyu
     Sevişməkdən doymuram...
İstəmirəm göz yaşı axıdasan.
Bilmirəm
       Səni necə xosbəxt edim
hələ ki, oyanmamısan,
   nə qədər ki, yuxudasan...


XANIM

Əfsus, əfsus,
Qaşıq – quru xörəyə,
Təkər – yollara,
Yarpaqlar – ağaca,
Dodaqlar üzə məxsus.

***
Kasıb gülüşlərlə
Azadlığa cıxmaq olmur...
Kasıb gülüşlərlə sən
Azadlığa çıxa bılməzsən...

***
Sözün düzü
Hər nə baş versə də
Yapışqandı onun üzü,
Tomat şorbası
   101-ci yol...


İNGİLTƏRƏYƏ

Görəsən, hardan
    Bir poçt markası tapaq
Məktubu qaytarsın ora,
Qazılıb
     Üstü torpaqlanmamış qəbrə...
Orda Con Don büzüşüb
     Pəncərədən baxır,
 Yağış başlayir
Yağış damcılayır gözünə
           Aprel səhəri
Quşlar ağaclarda
          Yan-yana düzülüb
Oyun öncəsi
        Şahmat  fiqurlari
             Düzülmüş kimi...

     Con Donn
        Birdən baxıb görür ki,
Poçtalyon
         küçəni kecir
Asta-asta, ehtiyatla
əlində şüşədən əl ağacı...

1942

***
Oxu, piano, oxu,
Alaqaranliq konsert salonlarında
 Dayım haqqında oxu...
İyirmi altı yaşında
        Öldü dayım
Bu bir acı yuxu...
Sitkidən evə üzür gəmı
   Ləpələr sırğallanır
Bir bakal çaxırın üstündə
Bethovenin barmaqları kimi,
  Gəmi yırğalanır...

***
Oxu, piano, oxu,
Qaranlıq konsert salonlarinda
    Dayım haqqinda oxu
Uşaqlığımın kumiri öldü...
Onlar dayımı
  Evə göndərirlər, Takona...
Tabutu yırğalanır gecə
Dəniz üstündə uçan
Göylərə toxunmayan quş tək...


***
Oxu, piano, oxu,
Qaranlıq konsert salonlarında
 Dayım haqqında oxu.
Ürəyini sevgi üçün, ölümünü
         Yorğan-döşək üçün götür
Gəmiylə Sitkiyə
           Evinə göndər
Opda dəfn elə
Mən doğulduğum yerdə...



KETÇİQANIN GÜMÜŞ PİLLƏLƏRİ


Gecə saat iki
     ən yaxşı vaxtdı
Ketçiqanın gümüş pillələriylə
      Dırmaşasan ora,
Marallar veyillənən
  Ağaclar bitən yerə...

***
Gecə saat ikidə
  Arvadım durub
   Körpəni yedizdirir
O, Ketçiqanın
      Bütün çıraqlarını yandırır
Adamlar
    Qapıları döyür,
Biri birinə qışqırır,
Biri birini söyür...
Və onda
    ən yaxşı zaman yetişir
Ketçiqanın
             Gümüşü pillələrinə  dırmaşmaga
Maralların avaranlandığı
       Ağacların bitdiyi yerə
Cır səsın, küyün
            itdiyi yerə...


KƏŞF

Dor ağacı
   Ləcək-ləcək
    Yarpaq-yarpaq açılır
Başmaqlarını soyunub tullayan
Xristofor Kolumb kimi...


***
Torpağa toxunur
     Gəminin burnu
Gülüşlər, sevinclər özəl...
Nə var axı dünyada
         Bundan gözəl?..


POTRERO TƏPƏLİYİNDƏ SƏRXOŞLUQ

Urra!!!
     Şərab aldılar
              Qonşu köşkdən
     Hərəyə bir şüşə
Əxlaq dərsi keçmədən
     Portveyn satdı onlara
       Rus qocası.
Onlar sevincdən
  Qanadlanıb uçası
Bığının altinda
       Gülümsəyir rus qocası...
Yerbəyer olurlar
Taxta pilləkənin pillələrində
Ekzotik güllərə bənzəyir onlar
İşıq saçır bakallar əllərində
  Beləcə
         Danışmadan, sakitcə içirlər...

/"Xəzər" jurnalı № 3/2013/

Yenililklər
06.06.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalında təmsil olunur
06.06.23
Günay Əfəndiyeva 21-ci Alanya Beynəlxalq Turizm və İncəsənət Festivalında iştirak edib
06.06.23
Vüqar Əhməd - Ədəbiyyatşünaslığımızın parlaq siması - Şirindil Alışanlı
01.06.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu və Polşadakı Səfirliyimiz Varşava Beynəlxalq Kitab Sərgisində təmsil olunub
31.05.23
XI ANAİB Kitab Sərgisi keçiriləcək
31.05.23
Günay Əfəndiyeva Macarıstanın Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyinin dövlət katibi ilə görüşüb
28.05.23
Gülşən Behbud - Sözü yaşayan və sözüylə yaşadan xanım
28.05.23
Hökumə Billuri (Həkimə İbrahim qızı Billuri) “Xalq Əmanəti” layihəsinin 23-cü nəşrində
26.05.23
Macarıstanda Xurşidbanu Natəvana həsr olunmuş “Şuşanın tək incisi” filmi nümayiş olunub
25.05.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Oşda VII Beynəlxalq "Dünya xalqlarının dastanları" Festivalının əsas təşkilatçılarındanbiri olub
25.05.23
Xalq yazıçısı Elçinin 80 illik yubileyi münasibətilə elmi sessiya keçirilib
19.05.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Macarıstan arasında əməkdaşlıq genişlənir
18.05.23
AMEA-da Mir Cəlalın 115 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib
17.05.23
Azad Qaradərəli - Avdının şairliyi
11.05.23
Özbəkistanın Mədəniyyət və turizm naziri Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunu ziyarət edib
10.05.23
I Naxçıvan Kitab Sərgisinin proqramı məlum oldu
10.05.23
İçərişəhərdə Milli Kitab Sərgisi keçiriləcək
08.05.23
Günay Əfəndiyeva Qazaxıstanda TÜRKSOY-un 30 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə iştirak edib
05.05.23
Qazaxıstanda Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib
04.05.23
Məmməd Orucun "Naməlum Fikrət Qoca" adlı kitabının təqdimatı keçirilib
04.05.23
Günay Əfəndiyeva Qazaxıstanın Mədəniyyət və idman naziri Asxat Oralovla görüşüb
03.05.23
“Həsən Seyidbəyli həyatı və nəsr yaradıcılığı” kitabı işıq üzü görüb
03.05.23
Kənan Hacı - Ədəbi tənqidin ətaləti
01.05.23
Azad Qaradərəli - Yazıçı Məqsəd Nurun rəssamlığı
01.05.23
Günay Əfəndiyeva: “Şübhəsiz ki, Şuşanı geniş miqyasda tanıdarkən Türk qardaşlığının, birliyinin gücünü dünyaya bir daha sərgiləmiş oluruq”
01.05.23
“Heydər Əliyev Və Azərbaycanın Davamlı İnkişaf Strategiyası: Modernləşmədə Yeni Təmayüllər"adlı Beynəlxalq elmi simpozium keçirilib
28.04.23

"Ana tarla" nın premyerası oldu

18.04.23
ANAİB I Naxçıvan Kitab Sərgisi keçiriləcək
17.04.23
Daşkənddə Xurşidbanu Natəvanın özbək dilinə tərcümə olunmuş əsərlərinin təqdimatı baş tutub
17.04.23
“Şuşa günləri” çərçivəsində Daşkənd Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunda konsert keçirlib
17.04.23

Yaddaşları oyadan kitab

14.04.23
Günay Əfəndiyeva Özbəkistan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm naziri ilə görüşüb
13.04.23
"Türkoloji etüdlər" kitabının təqdimatı olub
13.04.23
 “Azərbaycan teatrı–150: inkişaf perspektivləri” mövzusunda keçirilən Teatr Forumu başa çatıb
13.04.23
Bakıda tarix-memarlıq abidəsinə müdaxilə edilib
13.04.23
Özbəkistanda Şuşa Günlərinin rəsmi açılış mərasimi keçirilib
12.04.23
Anar Məcidzadə - Yaşamaq səninçün asan gəlməsin
06.04.23
Uşaq və tədris ədəbiyyatı ilə bağlı seminar keçiriləcək
06.04.23
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu Özbəkistanda “Şuşa Günləri” keçirəcək
05.04.23
"Əmir Xosrov Dəhləvi” kitabı işıq üzü görüb
©2012 Avanqard.net Muəllif hüquqları qorunur. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.