Avanqard.net yazıçı Sayman Aruzun orjinaldan tərcüməsində Mövlanənin "Məsnəvi"sinin "Ney namə"sindən hissələri təqdim edir.

Uşaqlığımdan bəri Mövlanənin məsnəviləriylə böyümüşəm.Mövlanə və irfanın varlığını həm atamın  sözlərində, həm anamın gözlərində, həm də  biraz böyüyüəndən sonra ətrafımdakı dünyanın gözüm önünə sərgilədiyi düyün və duyumlarında hiss edirdim. İrfanla böyüyürdüm. Təbriz “Xanigah”larının daimi müştərisi idim. Saçım və saqqalım sinəmdən aşağıda bir yerlərdə birləşirdilər. Cins  şalvar belə geyinməzdim ki, “sufi də bəyəm cins geyinər”! o gündən uzun illər keçsə də, mən cins şalvarlar geyinsəm də, məndə bir şey dəyişmədi. O da Mövlanə və Şəmsə olan sevgimdir. Yenə də Məsnəvi oxumamış yatmıram, “ney”ə çevrilməmiş ağlamıram, həyatımla “namə” yazmağa çalışıram başa düşənlərə…

Məsnəvini tərcümə etmək qərarına gəldim, Azərbaycan ədəbi mühitinə irfan və Mövlanə dolu yazılar arzu edirəm!

Sayman Aruz



Ney namə

 
Dinlə neydən çün hekayət eyləyir
Ayrılıqlardan şikayət eyləyir.

Neyistandan ta məni kəsdirdilər
Ahu-zarimdən cəhan əsdirdilər.

Sinəm olsun parça-parça hicrdən
Söyləyim mən ayrılıqdan, zəcrdən.

Kimsə şayəd üsyan etsə nəslinə
Gün gələr mütləq qovuşar əslinə.

Mən bütün insanların dərdin dedim
Qussəsin həm mərdo namərdin dedim!

Hər kəs öz zənnilə oldu yoldaşım
Qoymadı əsarı onla paylaşım.
 
Mən neyəm, əsrar, naləmdir mənim
Göz- qulaqda mən deyən nur yox, bəyim!

Cism canın, canda cismin nurudur.
Cismi görmək bizlərə dəsturdur.

Oddu bu ney püşgürür, tufan deyil
Bu odu dərk etməyən insan deyil!

Sevginin imanıdır ney andırır
Qaynayır eşqilə ki, mey yandırır!
 
Hicr dərdin anlayanla birgədir
Pərdəsilə pərdələr yırıtır gedir!

Kim görübdür ney kimi dərmani dərd?
Kim görübdür ney kimi müştaqi mərd!
 
Qanlı yollardan hekayət eyləyir
Məcnunun eşqin rəvayət eyləyir.

Arif ancaq arifi dərk eyləyər.
Dil sözün ancaq qulaq idrak edər.
 
Günləri satdıq və keçdi ömrümüz
Nalə və nifrinlə keçdi ömrümüz…
 
Keçsə ömrüm söylə ki, “keç, qorxmuram”!
Sən qal ey pak, ey misilsiz, ey müdam!
 
Tək balıqdır ki, sudan doymaz , bilin!
Qarnı ac olsan günün keçməz yəqin!
 
Dərk etməz püxtəni insanı xam,
Burda mən xətm eyləyirəm vəssəlam!
 
Zinciri qır, azad ol, azad, oğul!
Dünya qalmaz hər zaman abad, oğul!
 
Bir dəniz bir kuzədə yerləşsə də,
Kuzə öz həcmindən artıq içsə də,

Təmmaın göz küzəsi dolmur, qərəz,
qane olmazsa sədəf dür bəsləməz.

Eşqdən pirahənin yırtsan əgər,
Eşq ruhun eyblərdən pak edər!
 
Xürrəm ol, ey eşq, ey ünvanımız!
Ey həkim, ey dərd, ey dərmanımız!
 
Dərman et, möhtacdır namusumuz
Sən Aristotel və Calinusumuz*!
 
Cismimiz meraca uçdu eşqilə,
Rəqsan oldu, dağ da qaçdı eşqilə!

Eşq Turun canı oldu, aşiq ol!
İldırımdan Musa öldü, aşiq ol!
 
Mən dodağımla yaratdım laməkan
İfşa etdim ney kimi sirri nəhan!

Kimsə gər öz dildaşından ayrıla
Dilsiz oldu, olsa min fəryadı da.

Gül solarsa qəm basar gülxanəni
Kimsə duymaz bülbüli divanəni.
 
Dünya məşuqdur və aşiq pərdədir.
Tanrı məşuqdur və aşiq bəndədir.
 
Olmasa gər eşq də həmrəy ona,
O, qanadsız bir quş oldu, vay ona!

Əql bilməzdi yolun mənzurunu
Səpməsəydi dünyaya yar nurunu.

Eşq istər ki, xitam versin sözə
Güzgü mütləqdir ki, göz versin gözə.

Dərdini gər güzgün etmirsə əyan
Bil ki, tozdur sürəti sirri nəhan!

Get birinci sən tozu sil güzgüdən,
Sonra gəl dərk et bu nuru, güzgülən!

Ədəbiyyat qəzeti” – №44 (4949)